Czy narkomania zmienia osobowość osoby uzależnionej?

Narkomania jest chorobą, która ma ogromny wpływ na życie i zdrowie osoby uzależnionej. Jednym z ważnych aspektów, którym warto się przyjrzeć, jest pytanie, czy narkomania może zmieniać osobowość osoby uzależnionej. Niestety narkotyki zmieniają człowieka, nie tylko pod względem zdrowia fizycznego, ale też psychicznego. Dzisiaj bliżej zbadamy problem zmian osobowości w wyniku uzależnienia.

Narkotyki a zmiany osobowości: jak to działa?

Rodziny osób uzależnionych zauważają u swoich bliskich wiele zmian. Jest to bardzo bolesne, ponieważ z czasem możemy przestać poznawać kogoś, kogo znamy od lat. Bliscy często nie wiedzą, jak pomóc osobie uzależnionej od narkotyków, bo rozmowy nie przynoszą pożądanych skutków. Problemy w komunikacji z osobą uzależnioną wynikają z co najmniej kilku powodów:

• Zmiany w zachowaniu: jednym z najbardziej widocznych objawów wpływu narkotyków na osobowość jest zmiana zachowania. Osoby uzależnione często stają się bardziej impulsywne, agresywne lub wycofane społecznie. Mogą też reagować na bodźce emocjonalne w sposób bardziej nieprzewidywalny i gwałtowny, nawet jeśli wcześniej były spokojne i opanowane.
• Zmiany emocjonalne: uzależnienie od narkotyków może prowadzić do znaczących zmian w sferze emocjonalnej. Osoby uzależnione często doświadczają depresji, lęku, napadów paniki i innych zaburzeń emocjonalnych. Mogą być na zmianę apatyczne lub nadmiernie pobudzone, co jeszcze bardziej utrudnia życie z narkomanem, ponieważ rodzina nigdy nie wie, jakiego zachowania się spodziewać. 
• Zmiany w myśleniu: narkotyki wpływają na funkcje poznawcze, co może prowadzić do zmian w myśleniu. Osoby uzależnione mogą mieć trudności z koncentracją, podejmowaniem rozsądnych decyzji i planowaniem przyszłości. Często snują plany, ale kiedy pojawia się głód narkotykowy, wszystko inne przestaje mieć znaczenie.
• Zmiany w wartościach i priorytetach: uzależnienie często prowadzi do zmian w systemie wartości i priorytetów życiowych. Narkotyki stają się najważniejszą rzeczą w życiu osoby uzależnionej, co może prowadzić do utraty zainteresowań, zaniedbywania relacji i obowiązków. Rodzina często staje się sfrustrowana, bo nie może liczyć na osobę uzależnioną pod żadnym względem.

 

Zmiana osobowości po narkotykach często jest trudna do zaakceptowania, ale paradoksalnie ma też swoje dobre strony: w ten sposób rodziny zazwyczaj zauważają, że coś złego dzieje się z ich bliskim. Namówienie osoby uzależnionej na leczenie niestety w większości przypadków nie jest proste.

Mechanizmy neurobiologiczne: dlaczego narkotyki wpływają na osobowość?

Narkotyki wpływają na mózg poprzez zmiany w układzie nerwowym. Jednym z kluczowych mechanizmów zmieniających osobowość w kontekście narkomanii jest układ nagrody. Narkotyki często aktywują obszary mózgu odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności, takie jak układ limbiczny. To prowadzi do uczucia euforii i przyjemności po zażyciu narkotyku, co może stać się głównym motywatorem do przyjmowania kolejnych dawek. Bliscy często nie wiedzą, co mówić osobie uzależnionej, bo dopóki narkoman nie dojrzeje do leczenia i walki z nałogiem, nikt nie zmusi go do detoksu i terapii. Nawet jeśli to się uda, niestety skuteczność przymusowego leczenia jest bardzo niska.

 

Oprócz tego, narkotyki wpływają na komunikację między neuronami poprzez zmiany w działaniu neuroprzekaźników, takich jak dopamina, serotonin czy noradrenalina. Na przykład, amfetaminy mogą zwiększać wydzielanie dopaminy, co prowadzi do poczucia euforii. Jednak długotrwałe używanie narkotyków może zaburzać równowagę neuroprzekaźników, co ma wpływ na nastrój i emocje.

 

Mózg jest narządem niezwykle plastycznym, co oznacza, że może dostosowywać się do różnych warunków. Narkotyki mogą wpływać na struktury i połączenia w mózgu, zmieniając jego funkcjonowanie. To może prowadzić do trwałych zmian w sposobie myślenia, zachowania i reakcji emocjonalnych. Uzależnienie od narkotyków często towarzyszy zaburzeniom psychicznym, takim jak depresja, lęki czy psychozy. Te zaburzenia mogą dodatkowo wpływać na osobowość i utrudniać wyjście na prostą.

 

Oprócz tego, długotrwałe używanie narkotyków często prowadzi do rozwoju tolerancji, co oznacza, że osoba potrzebuje coraz większych dawek, aby osiągnąć ten sam efekt. To może prowadzić do głębokiego uzależnienia oraz stałych zmian w zachowaniu i osobowości.

Czy zmiany osobowości po narkotykach można odwrócić?

Możliwość cofnięcia zmian osobowości zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj używanych narkotyków, długość i przyczyny uzależnienia, intensywność zażywania i indywidualne cechy każdej osoby. Niektóre zmiany, zwłaszcza te o charakterze neurobiologicznym, mogą być trudne do odwrócenia i pozostawiać trwałe ślady. Jednak istnieją również zmiany osobowości, które można odwrócić poprzez terapię.

 

Leczenie jest tutaj bardzo ważne. Terapeuci pomogą osobie uzależnionej zmienić sposób myślenia i ułatwić radzenie sobie z trudnymi emocjami czy psychicznym głodem narkotykowym. Wiele problemów da się przepracować, co pozytywnie przekłada się na samopoczucie narkomana i jego relacje z innymi.

 

Kluczem jest oczywiście unikanie nawrotów i utrzymanie trzeźwości. Wychodzenie z uzależnienia to nie jednorazowe działanie, ale proces i ciągła praca nad sobą. Jeśli osobie uzależnionej udaje się zachować trzeźwość, zmieniają się też jej priorytety, sposób myślenia i zdolność panowania nad sobą. 

Narkomania może wpływać na osobowość osoby uzależnionej, prowadząc do licznych zmian w zachowaniu, emocjach, myśleniu i wartościach. Istnieją również trwałe zmiany w mózgu, które mogą utrzymywać się nawet po odstawieniu narkotyków. Dlatego tak istotna jest świadomość problemu i poszukiwanie profesjonalnej pomocy w leczeniu uzależnienia od narkotyków.