Jak wygląda detoks lekowy?
Odtrucie lekowe, zwane również detoksem lekowym, to proces usuwania z organizmu substancji psychoaktywnych, które powodują uzależnienie. Detoks lekowy jest jednym z etapów leczenia uzależnień, a jego celem jest złagodzenie objawów odstawienia oraz przygotowanie pacjenta do dalszej terapii.
Ośrodki terapii uzależnień oferują różne metody detoksu lekowego, w zależności od potrzeb i indywidualnych przypadków pacjentów. Jedną z popularnych metod jest odtrucie lekowe z zastosowaniem zastępczych leków, które pomagają złagodzić objawy odstawienia. Jest to szczególnie istotne w przypadku uzależnienia od opioidów, takich jak np. morfina czy oksykodon.
Jakie leki uzależniają?
Chociaż leki są legalnie dostępne w aptekach, a nawet sklepach spożywczych, nie zmienia to faktu, że mogą uzależniać podobnie, jak narkotyki. Działanie uzależniające mają nawet niewinne z pozoru krople do nosa. Na detoks lekowy w Krakowie i innych polskich miastach najczęściej zgłaszają się jednak osoby uzależnione od takich leków, jak:
- Opioidy, w tym m.in. morfina, oksykodon, fentanyl,
- Benzodiazepiny, w tym m.in. diazepam, lorazepam, alprazolam,
- Amfetaminy, w tym m.in. metamina, dextroamfetamina,
- Barbiturany, w tym m.in. fenobarbital, pentobarbital,
- Leki nasenne, w tym m.in. zolpidem, zopiclon,
- Leki przeciwlękowe, w tym m.in. buspiron, hydroksyzyna.
Nie oznacza to oczywiście, że w ogóle nie można ich zażywać. Problem zaczyna się, jednak kiedy przestajemy przestrzegać zaleceń lekarskich i np. przyjmujemy większe dawki, niż zostały przepisane lub stosujemy przez długi czas środki przeznaczone do doraźnego leczenia krótkoterminowego.
Dlaczego trudno samodzielnie odstawić leki?
Osoba uzależniona nie jest w stanie samodzielnie odstawić leków, ponieważ jej organizm przyzwyczaił się do obecności substancji psychoaktywnych, które powodują uzależnienie. W momencie odstawienia tych związków, organizm pacjenta reaguje na to objawami zespołu abstynencyjnego, które mogą być bardzo nieprzyjemne i czasami wręcz niebezpieczne. Symptomy te mogą obejmować m.in. bóle głowy, drżenie rąk, nudności, biegunkę, zaburzenia nastroju, depresję czy lęki.
Dodatkowo, osoby uzależnione często mają problemy z kontrolowaniem swojego zachowania i podejmowaniem racjonalnych decyzji. W momencie, gdy osoba uzależniona chce samodzielnie odstawić leki, często brakuje jej siły woli oraz odpowiedniej wiedzy na temat tego, jak poradzić sobie z objawami odstawienia. Dlatego tak ważne jest, aby osoby uzależnione szukały pomocy u specjalistów i korzystały z detoksu lekowego oraz leczenia. Ośrodek terapii uzależnień to bezpieczne miejsce, gdzie można uzyskać fachowe wsparcie w walce z nałogiem.
Jakie objawy towarzyszą zespołowi abstynencyjnemu po lekach?
Objawy odstawienia leków zależą od rodzaju i dawki stosowanego leku oraz indywidualnych cech pacjenta. Objawy te mogą mieć różny charakter i intensywność, a ich występowanie zależy od stopnia uzależnienia oraz czasu stosowania leku.
Opioidy
Objawy odstawienia opioidów mogą być bardzo nieprzyjemne i czasami wręcz niebezpieczne. Oczywiście są zależne od dawki i czasu stosowania, ale opioidy nie bez powodu uznaje się za jedne z najtrudniejszych do odstawienia.
Najczęstsze objawy odstawienia opioidów to:
- silne bóle mięśni i kości,
- bóle brzucha,
- biegunka,
- nudności i wymioty,
- dreszcze i pocenie się,
- zwiększona męczliwość,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia snu,
- drgawki,
- zaburzenia nastroju (np. depresja, lęki),
- nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne.
Objawy odstawienia opioidów mogą wystąpić już po kilku godzinach od ostatniego zażycia substancji i trwać nawet kilka dni lub dłużej. Ich intensywność zależy od stopnia uzależnienia i czasu stosowania opioidów, a także od sposobu ich przyjmowania. Zdarza się, że objawy z czasem stają się coraz poważniejsze, dlatego odstawienie najlepiej jest przechodzić pod opieką profesjonalistów.
Benzodiazepiny
Podczas oczyszczania organizmu z benzodiazepin najczęściej pojawiają się:
- bóle głowy,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- zaburzenia snu,
- zawroty głowy,
- drżenie rąk,
- napięcie mięśniowe,
- zaburzenia nastroju (np. depresja, lęki),
- zwiększona potliwość,
- skurcze mięśni.
Amfetaminy
Leki z grupy amfetamin są wykorzystywane między innymi do leczenia ADHD. Jeśli jednak dojdzie do uzależnienia, podczas odstawienia pojawiają się bardzo nieprzyjemne objawy, takie jak:
- silne uczucie zmęczenia i osłabienie,
- depresja i niepokój,
- bóle głowy i mięśni,
- zwiększona senność,
- zaburzenia snu,
- zawroty głowy,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- drżenie rąk,
- gwałtowne zmiany nastroju,
- paranoja i omamy.
Dla bezpieczeństwa pacjenta, najlepszym rozwiązaniem jest więc odtrucie lekowe pod opieką personelu medycznego.
Barbiturany
U osób uzależnionych od barbituranów podczas odstawienia pojawiają się liczne, nieprzyjemne objawy:
- silne bóle głowy,
- drgawki,
- halucynacje,
- zawroty głowy,
- nudności i wymioty,
- zwiększona potliwość,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia nastroju (np. depresja, lęki),
- osłabienie i spowolnienie ruchowe,
- zwiększona wrażliwość na światło i dźwięki.
Leki nasenne
Leki nasenne są bardzo często nadużywane, ponieważ stresujący, niezdrowy tryb życia sprzyja problemom ze snem. Podczas ich odstawiania u osoby uzależnionej pojawiają się takie symptomy, jak:
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- zwiększona senność lub bezsenność,
- zawroty głowy,
- dreszcze i pocenie się,
- drżenie rąk,
- zwiększona pobudliwość,
- zwiększone napięcie i lęk,
- zmiany nastroju.
Leki przeciwlękowe
Stany lękowe są powszechnym problemem, dotykającym coraz większą liczbę osób. Niestety nadużywanie leków przeciwlękowych i zażywanie ich niezgodne z zaleceniami lekarza, pogłębia problem, zamiast pomagać. Odstawieniu leków przeciwlękowych towarzyszą takie objawy, jak:
- bóle głowy,
- zwiększona pobudliwość,
- zwiększone napięcie mięśniowe,
- drżenie rąk,
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- zmiany nastroju,
- zaburzenia snu,
- zwiększona potliwość,
- wrażliwość na bodźce,
- ataki paniki.
Zamiast walczyć z tym samodzielnie, warto więc zgłosić się na detoks lekowy i skorzystać z pomocy profesjonalistów.
Jak przebiega odtrucie lekowe?
Odtrucie lekowe to proces, którego celem jest oczyszczenie organizmu z substancji uzależniających i złagodzenie objawów odstawienia. Powinno być przeprowadzane pod kontrolą specjalisty, który zaplanuje proces odtruwania, dobierze odpowiednie leki substytucyjne, a następnie skieruje pacjenta na terapię, aby rozwiązać problem u źródła.
Podczas odtrucia lekowego personel medyczny monitoruje stan pacjenta i na bieżąco dostosowuje detoks do jego potrzeb. W zależności od stanu zdrowia pacjenta i rodzaju substancji uzależniającej, odtrucie lekowe może przebiegać nieco inaczej.
W przypadku leków przeciwbólowych, benzodiazepin czy opioidów, detoks często rozpoczyna się od zmniejszenia dawki stosowanej substancji, a następnie stopniowego jej redukowania. Często wdraża się leczenie substytucyjne, aby oczyszczanie organizmu było łagodniejsze i bezpieczniejsze. Finalnym celem jest jednak oczywiście całkowite uniezależnienie pacjenta od substancji uzależniających.
Odtrucie lekowe jest pierwszym krokiem w terapii uzależnienia od leków. Po jego zakończeniu pacjent może kontynuować leczenie w ramach terapii uzależnień, gdzie otrzyma pomoc specjalisty i wsparcie grupy terapeutycznej.