Kodeina: niebezpieczna pochodna morfiny z apteki

Kodeina, dostępna w wielu aptekach bez recepty jako składnik leków przeciwbólowych i przeciwkaszlowych, jest pochodną morfiny, która może nieść ze sobą poważne ryzyko uzależnienia i nadużywania. Mimo że jest powszechnie stosowana w leczeniu bólu o umiarkowanym nasileniu oraz kaszlu, jej potencjał uzależniający jest często bagatelizowany. W artykule tym przyjrzymy się bliżej kodeinie, jej działaniu, potencjalnym skutkom ubocznym oraz zagrożeniom związanym z jej nadużywaniem.

Jak działa kodeina?

Kodeina, znana także jako metylomorfina, jest, jak sama nazwa wskazuje, metylową pochodną morfiny. Jako jeden z najważniejszych opiatów, kodeina wykazuje silne działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy, ustępując pod tym względem jedynie morfinie. Zidentyfikowana i po raz pierwszy wyizolowana w 1832 roku przez Pierre’a Jeana Robiqueta, kodeina może być również otrzymywana syntetycznie z morfiny, z którą dzieli podobne właściwości. Kodeina działa przeciwbólowo, wywołuje euforię, senność, błogą apatię, a także zmniejsza wrażliwość na ból oraz spowalnia perystaltykę jelit, prowadząc do zaniku odczuwania głodu i działając przeciwbiegunkowo.

W organizmie kodeina jest metabolizowana przez enzymy wątrobowe. Kluczowe metabolity kodeiny to morfina, norkodeina i 6-glukuronid kodeiny. Morfina, stanowiąca 5-10% dawki kodeiny, jest głównym czynnikiem odpowiedzialnym za jej działanie przeciwbólowe. Często wydaje się, że kodeina nie jest tak niebezpieczna, jak inne opiaty. Nie jest to jednak prawda, bo w organizmie zostaje przynajmniej częściowo zmetabolizowana do morfiny. Osoby zażywające kodeinę również trafiają na detoks lekowy w Krakowie i innych polskich miastach. Co więcej, często sięgają po mocniejsze opiaty, takie jak heroina czy morfina, szczególnie gdy leki z kodeiną stają się mniej dostępne lub zbyt kosztowne.

U niektórych osób, zwłaszcza dzieci, występuje tzw. ultraszybki metabolizm kodeiny, co prowadzi do znacznie wyższych stężeń morfiny we krwi po jej zażyciu. Ten ultraszybki metabolizm jest związany z wysoką aktywnością enzymów i może występować u około 10% populacji rasy białej. Rozbieżności w metabolizmie kodeiny są zależne od rasy i grupy etnicznej, co ma istotne znaczenie w kontekście indywidualnych reakcji na leczenie tym lekiem.

Skutki uboczne stosowania kodeiny

Różne preparaty zawierające kodeinę (np. kodeina z paracetamolem, kodeina z prometazyną) mogą powodować nieco odmienne skutki uboczne. Do najczęstszych działań niepożądanych związanych z produktami zawierającymi kodeinę należą: senność, upośledzenie sprawności umysłowej i fizycznej, zawroty głowy, pocenie się, suchość w ustach, nudności, wymioty, zaparcia oraz duszność. Dodatkowe reakcje niepożądane, które mogą się różnić w zależności od kombinacji substancji, obejmują: dysforię (głęboki niepokój, smutek, przygnębienie), ból brzucha, świąd skóry, fizjologiczną zależność i objawy odstawienia oraz rozwój uzależnienia.

W sytuacjach nadużywania niektórych preparatów kombinowanych, wysokie dawki paracetamolu (często łączonego z kodeiną) mogą prowadzić do ostrej niewydolności wątroby, która w niektórych przypadkach kończy się śmiercią. Nadużywanie innych preparatów zawierających kodeinę, takich jak te z aspiryną, może zwiększać ryzyko zaburzeń krzepnięcia, krwawienia oraz kwasicy metabolicznej.

Przedawkowanie kodeiny, podobnie jak w przypadku innych opioidów, może prowadzić do depresji oddechowej, zatrzymania oddechu, śpiączki, uszkodzenia mózgu i śmierci. Dlatego ważne jest, aby stosować kodeinę zgodnie z zaleceniami lekarza i być świadomym potencjalnych zagrożeń związanych z jej nadużywaniem. Niestety wiele osób, szczególnie młodych lub zażywających silne leki przeciwbólowe na dłuższą metę, zaczyna przekraczać dozwolone dawki. Nie można zapominać, że kodeina może być niebezpieczna, nawet jeśli legalnie kupujemy ją w aptece. Jeśli znajdujesz się w ciągu, konieczny może być detoks lekowy w Łodzi lub innym najbliższym mieście, aby bezpiecznie oczyścić organizm i zapanować nad zespołem abstynencyjnym.

Jak objawia się uzależnienie od kodeiny?

Długie lub nadmierne zażywanie opioidów, takich jak kodeina, prowadzi do funkcjonalnych zmian w mózgu, przez co jeszcze trudniej powstrzymać się od kompulsywnego zażywania leków. Do objawów uzależnienia od kodeiny należą:

• Problemy z kontrolą ilości zażywanej kodeiny,
• Niezdolność do odstawienia lub ograniczenia kodeiny,
• Zaniedbywanie innych obowiązków, aby zdobyć kodeinę/pieniądze potrzebne do jej zakupu,
• Odczuwanie silnej potrzeby zażywania kodeiny,
• Poświęcanie czasu na zdobywanie, zażywanie i dochodzenie do siebie po zażyciu kodeiny,
• Problemy w szkole, pracy,
• Kontynuowanie zażywania mimo negatywnych konsekwencji,
• Rezygnacja z zainteresowań, pasji na rzecz zażywania kodeiny,
• Rozwijanie tolerancji (potrzeba przyjmowania coraz większych dawek, aby osiągnąć takie efekty, jak wcześniej),
• Objawy odstawienia przy próbach zachowania abstynencji.

Jeśli u Ciebie lub kogoś bliskiego pojawiają się takie symptomy, to znak, że potrzebne może być profesjonalne leczenie lekomanii.

Symptomy odstawienia kodeiny

Objawy odstawienia opioidów mogą się różnić pod względem nasilenia, zależnie od czynników takich jak czas trwania używania, typowa dawka oraz częstość zażywania. Mogą jednak pojawić się bardzo nieprzyjemne objawy, charakterystyczne właściwie dla wszystkich opioidów:

• Lęki,
• Bezsenność,
• Nudności, wymioty,
• Biegunka,
• Bóle kości i mięśni,
• Skurcze mięśni,
• Szybkie tętno (tachykardia),
• Wysokie ciśnienie krwi,
• Wysoka temperatura ciała,
• Gorączka i pocenie się,
• Dreszcze i gęsia skórka,
• Katar i łzawienie oczu,
• Ciągłe odkrztuszanie.

Tak silne objawy odstawienia sprawiają, że trudno jest wytrwać w postanowieniu o abstynencji. Zazwyczaj osoby uzależnione szybko sięgają po kolejną dawkę, aby tylko poczuć się lepiej. Niestety zdarza się też, że sięgają po mocniejsze opioidy, aby w tańszy sposób dostarczyć sobie narkotyku i pozbyć się dokuczliwych objawów.

Leczenie uzależnienia od kodeiny

Podobnie jak w przypadku innych leków i narkotyków, pierwszym krokiem jest detoks, aby poradzić sobie z fizycznymi objawami odstawienia. Następnym krokiem naturalnie jest terapia, ponieważ każde uzależnienie ma swoje korzenie głębiej niż tylko w fizycznej zależności. Przejście terapii znacznie ułatwia zachowanie trzeźwości na dłuższą metę.