Nadużywanie alkoholu a poziom tiaminy - jak wpływa na organizm?

butelka U osób nadużywających alkoholu pojawiają się poważne problemy z wchłanianiem substancji odżywczych, między innymi tiaminy, czyli witaminy B1. Może wydawać się, że niedobory składników odżywczych to niezbyt poważne konsekwencje alkoholizmu, szczególnie w porównaniu z marskością wątroby, chorobami trzustki czy ostrym zatruciem. W rzeczywistości jednak, objawy niedoboru witaminy prowadzą do jednego z najgorszych skutków alkoholizmu, czyli zespołu Korsakowa.

Tiamina - co to jest?

Tiamina, lepiej znana jako witamina B1, to witamina z grupy B, która jest niezbędna do życia. Jako aminę wyodrębnił ją w 1911 r. Kazimierz Funk, który badał jej występowanie w otrębach ryżowych. Obecnie wiadomo, że tiamina jest niezwykle ważna dla prawidłowego funkcjonowania, a jej regularnie spożycie jest konieczne, ponieważ organizm nie potrafi jej magazynować. Witamina B1 musi być dostarczana na bieżąco w różnej formie. Występuje m.in. w otrębach, kiełkach pszenicy, grochu, fasoli, wątróbce, twarogu i orzechach laskowych. Zawartość tiaminy w 100 g produktu jest największa w czerwonej soczewicy, nasionach słonecznika i drożdżach.

Witamina B1 - właściwości

Przyjmowanie witaminy B1 umożliwia przede wszystkim prawidłowe działanie układu nerwowego, ale także układu sercowo-naczyniowego. Niektóre źródła podają, że tiamina wpływa też na układ odpornościowy, a nawet ma właściwości antyoksydacyjne. Badacze wskazują na wiele wartości, jakie wynikają ze spożycia witaminy B1. Brytyjscy naukowcy z Warwick University donoszą, że spożycie tiaminy może nawet odwrócić uszkodzenie nerek u osób chorujących na cukrzycę typu II.

Niedobór witaminy B1 - objawy

Tiamina jest uznawana za witaminę optymistów, ponieważ jej regularne spożycie w odpowiednich ilościach wpływa na dobre samopoczucie. Niedobór witaminy B1 może objawiać się większą wrażliwością, apatią, zmęczeniem i nerwowością. Ma też wpływ na problemy z pamięcią, mniejszy apetyt i spowolnione działanie układu pokarmowego. Niski poziom tiaminy prowadzi też do zmian w wyglądzie zewnętrznym. Jako jeden ze składników enzymów, które biorą udział w spalaniu cukrów, transporcie tlenu i produkcji krwinek, witamina B1 ma wpływ na wygląd skóry i włosów. Niedobór może objawiać się obecnością zajadów, suchością, pieczeniem i zaczerwienieniem oczu, łuszczeniem skóry, a także słabymi, matowymi włosami.

Alkoholizm a niedobór tiaminy

Spożycie alkoholu w nadmiernych ilościach ma udowodnione negatywne działanie na cały organizm. Powoduje między innymi niedobory wielu mikro i makroelementów, które są podstawą diety i zdrowego stylu życia. Uzależnienie od alkoholu prowadzi do poważnych i trwałych zmian w organizmie, narządach i pracy mózgu. Dotyczy to także tiaminy, której niedobór u alkoholików wpływa na problemy neurologiczne, np. problemy z pamięcią, ale także upośledzenie czynności ruchowych.

Wpływ alkoholu na poziom tiaminy

Jednym z problemów osób zmagających się z chorobą alkoholową jest zmniejszone wchłanianie substancji odżywczych. Prowadzi to do niedoboru wielu witamin, w tym tiaminy. Co więcej, alkohol ma wpływ nie tylko na poziom tiaminy w organizmie, ale także zaburza konwersję tiaminy w jej postać aktywną. Jest nią pirofosforan tiaminy, który jest biologicznie czynną formą witaminy B1 i pełni funkcję koenzymu kilku enzymów związanych z prawidłowym metabolizmem cukrów.

Picie zaburza wchłanianie wielu składników pokarmowych, ale jednym z najważniejszych jest właśnie witamina B1. Alkohol prowadzi do jej poważnych niedoborów, co prowadzi do tzw. zespołu amnestycznego (zespołu Korsakowa) i encefalopatii Wernickego. Choroba wynika z zaburzonego wchłaniania, niedożywienia oraz intensywnego, długotrwałego picia alkoholu. Zespół Korsakowa zaburza funkcjonowanie układu nerwowego i powoduje takie objawy, jak:

Upośledzenie pamięci (alkoholik ma problemy z zapamiętywaniem),
Wypełnianie luk w pamięci konfabulacjami,
Mieszanie wspomnień z teraźniejszością,
Apatia,
Zaburzone poczucie czasu.

Dochodzi też do ciężkich zaburzeń działania układu nerwowego, czyli encefalopatii Wernickego. Szkodliwy wpływ alkoholu powoduje poważne komplikacje:

Zaburzenia świadomości,
Dezorientację (alkoholik nie ma świadomości czasu i miejsca),
Niezborny chód,
Zaburzenia czucia i brak kontroli nad ruchami,
Oczopląs, drgawki.

Zależność witamina B a alkohol jest na tyle silna, że powikłania neurologiczne mogą doprowadzić nawet do śmierci alkoholika. Jeżeli pojawiają się zaburzenia wynikające z upośledzonego wchłaniania witaminy B1, chory powinien jak najszybciej znaleźć się pod opieką lekarza. Zespół Korsakowa leczy się u neurologa, a jeśli doszło już do encefalopatii, trzeba zgłosić się na szpitalny oddział ratunkowy. Zaburzenia prawidłowego funkcjonowania organizmu u osoby uzależnionej zazwyczaj są na tyle charakterystyczne, że lekarz nie ma problemu z diagnozą, ale żeby wykluczyć inne choroby, często wykonuje się rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Podstawą leczenia jest odżywianie dożylne: w ten sposób uzupełnia się niedobór magnezu i potasu oraz oczywiście tiaminy. Leczenie nie jest jednak w 100% skuteczne, a do pełnego zdrowia wraca ok. 1/4 pacjentów. Im szybciej po pojawieniu się objawów wdroży się leczenie, tym oczywiście lepsze rokowania na przyszłość. Żeby jednak osiągnąć trwałą poprawę, niedopuszczalne jest ponowne nadmierne spożywanie alkoholu.

Czy suplementacja tiaminy u alkoholika wystarczy?

Długo utrzymujące się braki witaminy B1 w organizmie mogą mieć katastrofalne skutki. Badania naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu potwierdzają, że nadużywanie alkoholu prowadzi do dużych niedoborów, osłabienia funkcji poznawczych, a nawet demencji. Suplementacja witaminy B1 jest zalecana osobom, które są narażone na jej braki, czyli m.in. osobom starszym, żyjącym w dużym stresie czy pracującym umysłowo. Przyjmowanie tiaminy przez alkoholików nie wystarczy jednak do tego, aby zachować zdrowie. Konieczne jest wdrożenie leczenia i terapii w ośrodku leczenia uzależnień.