Najczęściej nadużywane leki. Jak zapobiec uzależnieniu?

Lekomania jest równie niebezpieczna co alkoholizm czy narkomania. Jak każde uzależnienie wymaga specjalistycznego leczenia. Leki przyjmowane bez jasno określonej przyczyny, często również w zawyżonych dawkach, mogą spowodować występowanie dotkliwych objawów ubocznych.

Czym jest lekomania?

Lekomania to uzależnienie od przyjmowania określonych leków. Inaczej nazywana zależnością lekową lub lekozależnością, i jest tak samo niebezpieczna jak inne, bardziej znane nałogi. Jest to groźne zjawisko, które zazwyczaj zaczyna się niepozornie. Początkowo leki mają za zadanie uśmierzyć ból, pomóc w zasypianiu, poprawić samopoczucie, czy wspomóc zdrowie. Jednak z czasem stają się środkiem, bez którego osoba uzależniona nie wyobraża sobie normalnego funkcjonowania. Lekomania wywołuje określone skutki - zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Chory zatraca się w swoim nałogu, zażywając coraz większe dawki. Często dochodzi również do zatrucia, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Jakie leki są najczęściej nadużywane?

Do leków, które najczęściej są nadużywane, należą przede wszystkim:

- nasenne,

- uspokajające,

- przeciwbólowe,

- hormonalne,

- dopingujące.

Wszystkie te farmaceutyki zawierają substancje chemiczne, które są uzależniające. Najczęściej są to opioidy, barbiturany, benzodiazepiny.

Opioidy są to leki przeciwbólowe przeznaczone do łagodzenia długotrwałych i silnych dolegliwości bólowych. Do uzależnienia przyczynia się kodeina, która jest pozyskiwana z opium bądź morfiny. Prawidłowo przyjmowane są bezpieczne dla zdrowia, jednak z uwagi na właściwości uzależniające, nie należy wydłużać okresu ich zażywania.

Barbiturany najczęściej były stosowane w lekach nasennych i uspokajających. Obecnie mają zastosowanie w farmaceutykach przeciwdrgawkowych i są podawane osobom chorym na padaczkę. Często są przyczyną zatruć, a tolerancja na tę substancję szybko wzrasta.

Benzodiazepiny mogą działać nasennie, uspokajająco, przeciwdrgawkowo, a także łagodzić lęk i napięcie nerwowe. Do uzależnienia może dojść już po 2-3 miesiącach stosowania.

Kiedy można mówić o uzależnieniu?

Uzależnienie od leków, czyli lekomania, jest trudne do zdiagnozowania. Najczęściej chory wypiera możliwość nałogowego sięgania po tabletki bądź stara się ukryć swój problem przed bliskimi. Pierwszym symptomem świadczącym o nałogu jest potrzeba zażycia określonej substancji, która jest niezbędna do normalnego funkcjonowania. Brak jej przyjęcia będzie skutkował negatywnymi objawami psychicznymi i fizycznymi. O uzależnieniu świadczy także m.in. zwiększona tolerancja na dany lek. W takiej sytuacji chory przyjmuje coraz większe dawki, dochodzi do utraty kontroli nad ilością przyjmowanych substancji, zażywania tabletek po zakończeniu terapii lub poza wskazaniami medycznymi, usilnego przedłużanie leczenia, czy wielokrotnych prób zdobycia kolejnych dawek.

Osoby uzależnione często zmieniają lekarzy, symulując swoje objawy w celu uzyskania recepty na określony lek.

Jak nie dopuścić do uzależnienia?

Leki, które są zażywane po konsultacji lekarskiej, nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Inaczej jest, kiedy pacjent nie stosuje się do zaleceń i swoimi kłamstwami próbuje usilnie przedłużyć okres zażywania określonej substancji - wtedy może dojść do długofalowych konsekwencji. Lekarz jasno określa zakres, sposób i okres dawkowania określonego leku. Ważne jest także, aby nie leczyć się samemu. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów, należy je skonsultować się ze specjalistą. Warto pamiętać również, aby poinformować go o wszystkich przyjmowanych lekach. W sytuacji wystąpienia niepożądanych skutków bądź objawów uzależnienia, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Leki przyjmowane zgodnie z wytycznymi mają za zadanie pomóc w leczeniu i powrocie do zdrowia, jednak nadużywane będą zagrażać zdrowiu lub nawet życiu - konieczne jest wówczas rozpoczęcie leczenia uzależnień.

Jak szkodzi nadmierne przyjmowanie leków?

Skutki nadmiernego przyjmowania leków mogą być różne i zależą od rodzaju przyjmowanej substancji. Początkowo dochodzi do uzależnienia psychicznego, które skutkuje silną potrzebą przyjęcia kolejnej dawki, a jej brak powoduje nerwowość, problemy z koncentracją, czy drażliwość. Później pojawiają się fizyczne objawy nałogu, do których należą: nudności, wymioty, osłabienie, odwodnienie, problemy z oddychaniem, czy koncentracją. W skrajnych przypadkach może dojść do obrzęku płuc, śpiączki, a nawet śmierci. Odstawienie środka uzależniającego powoduje wystąpienie objawów abstynencyjnych, które często bywają groźne dla zdrowia uzależnionego i wymagają specjalistycznego leczenia.

Choć na co dzień temat lekomanii nie jest tak często poruszany, jak np. alkoholizmu czy narkomanii, to jest to równie niebezpieczny nałóg. Warto pamiętać, że leczenie powinno być podjęte jak najszybciej - najlepiej pod ścisłym nadzorem specjalistów.