Nowe uzależnienia: jak postęp wpływa na problem uzależnień?
Współczesny świat, charakteryzujący się dynamicznym rozwojem technologii i zmieniającymi się normami społecznymi, przynosi ze sobą nowe wyzwania w zakresie uzależnień. Chociaż alkoholizm, narkomania, lekomania i hazard są problemami znanymi od lat, ich oblicza i dynamika zmieniają się, odzwierciedlając zmiany w społeczeństwie. Jak obecnie wyglądają te uzależnienia i co się zmieniło na przestrzeni lat?
Alkoholizm: zmieniające się oblicze uzależnienia
Alkoholizm, jedno z najstarszych znanych uzależnień, wciąż pozostaje poważnym problemem zdrowotnym i społecznym. W przeszłości alkoholizm był często kojarzony z tradycyjnymi społecznościami, w których alkohol odgrywał kluczową rolę w życiu społecznym i religijnym. Obecnie, w dobie nowoczesnych technologii i zmian społecznych, obraz alkoholizmu uległ transformacji. Nie wszystkie osoby zgłaszające się na leczenie uzależnień w Katowicach czy innych polskich miastach, pije najtańszy alkohol, jest bezdomna i bezrobotna.
Współczesny alkoholizm często manifestuje się w mniej widoczny sposób. W miastach i wśród młodszych pokoleń alkohol jest często używany jako sposób radzenia sobie ze stresem i presją społeczną. Używanie alkoholu w kontekście imprez i spotkań towarzyskich, a także szeroka dostępność alkoholu w sklepach internetowych i aplikacjach dostarczających alkohol, przyczyniają się do wzrostu liczby osób uzależnionych. Coraz częściej alkoholu nadużywają kobiety, dlatego nie zawsze aktualny jest już obraz rodziny, w której mężczyzna pije, a żona radzi sobie sama z domowymi obowiązkami.
Narkomania: nowe wyzwania i zmieniające się substancje
Narkomania, jak wiele innych uzależnień, zmienia swoje oblicze wraz z pojawianiem się nowych substancji i metod ich zażywania. W przeszłości uzależnienia od narkotyków często były kojarzone z twardymi substancjami, takimi jak heroina czy kokaina. Obecnie jednak rynek narkotyków jest znacznie bardziej zróżnicowany, a nowe substancje, takie jak syntetyczne opioidy (np. fentanyl), stanowią poważne zagrożenie. Prywatny ośrodek leczenia uzależnień często odwiedzają już bardzo młode osoby, mając na koncie epizody z przedawkowaniem i zażywaniem wielu różnych substancji.
Nowoczesne metody produkcji i dystrybucji narkotyków sprawiają, że są one coraz bardziej dostępne, a ich skutki mogą być znacznie bardziej destrukcyjne. Wzrost liczby osób uzależnionych od opioidów, w tym substancji pochodnych, takich jak fentanyl, jest alarmujący i wymaga nowego podejścia do leczenia. Obecnie można kupić narkotyki bez wychodzenia z domu w tzw. dark webie. Oznacza to, że mogą po nie sięgać nawet osoby, które nie mają znajomości w środowisku dilerów czy mieszkające w mniejszych miejscowościach. Dawniej rodzice byli ostrzegani przed sygnałami alarmowymi, takimi jak nowe towarzystwo, w którym obraca się dziecko, porzucenie starych znajomych. Obecnie da się zamówić pocztą narkotyki, nie wzbudzając niczyich podejrzeń. Zażywanie narkotyków coraz częściej nie jest powiązane z imprezowaniem, dodawaniem sobie energii, eksperymentowaniem w gronie znajomych. Wiele osób sięga po narkotyki o działaniu spowalniającym, uspokajającym, takie jak opiaty.
Lekomania: rosnące ryzyko związane z lekami na receptę
Lekomania, czyli uzależnienie od leków, stała się jednym z poważniejszych problemów zdrowotnych w ostatnich latach. W przeszłości leki na receptę, zwłaszcza opioidy, były stosowane głównie w celach medycznych, ale ich rosnąca dostępność i nadużywanie w celach rekreacyjnych przekształciły lekomanie w poważny problem zdrowotny. Zbyt pochopne przepisywanie silnych leków oraz ich nielegalne zdobywanie przez pacjentów są poważnym problemem. Chociaż rozpoczęło się to w USA, obecnie widzimy skutki tego zjawiska w Europie, również w Polsce. W odpowiedzi na ten problem, wiele krajów wprowadziło bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące przepisywania leków, ale wyzwanie nadal pozostaje aktualne.
Hazard: zmieniające się oblicze uzależnienia
Hazard, będący jednym z klasycznych uzależnień, przeszedł istotną transformację w dobie cyfryzacji. W przeszłości hazard kojarzył się głównie z kasynami i salonami gier, ale obecnie hazard online, w tym zakłady sportowe i gry kasynowe w internecie, stanowią poważne wyzwanie. Poradnia terapeutyczna dla hazardzistów coraz częściej odwiedzana jest przez osoby, które nigdy w życiu nawet nie były w kasynie.
Nowoczesne technologie sprawiają, że hazard stał się bardziej dostępny i zróżnicowany. Wzrost liczby platform hazardowych online, które oferują łatwy dostęp do gier i zakładów, oraz agresywne strategie marketingowe prowadzą do wzrostu liczby osób uzależnionych od hazardu. Wiele wydarzeń sportowych ma oficjalnych bukmacherów. W teorii nie ma w tym nic złego, ale w praktyce, obstawianie wyników może być pierwszym krokiem do wciągnięcia się w hazard.
Uzależnienia, takie jak alkoholizm, narkomania, lekomania i hazard, wciąż pozostają poważnymi problemami zdrowotnymi, ale ich oblicza zmieniają się wraz z postępem społecznym i technologicznym. Warto wziąć to pod uwagę, planując leczenie i diagnozując uzależnienia.