Rozwód z alkoholikiem a orzekanie o winie

Rozwód to zawsze trudny moment w życiu, a kiedy na horyzoncie pojawia się alkoholizm jednego z małżonków, sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana. Czy można zażądać rozwodu z wyłącznej winy uzależnionego męża lub żony? Jak alkoholizm wygląda z czysto prawnego punktu widzenia? W tym artykule zajmiemy się tym trudnym tematem.

Kiedy mówimy o alkoholizmie?

W Polsce obowiązuje obecnie klasyfikacja chorób ICD-11, która określa, co możemy uznać za uzależnienie od alkoholu. Jest to zaburzenie regulacji spożycia alkoholu wynikające z powtarzającego się lub ciągłego spożywania alkoholu. Cechą charakterystyczną jest silny wewnętrzny przymus sięgania po alkohol, który objawia się upośledzoną zdolnością kontrolowania picia, coraz większym stawianiem zażywania przed innymi czynnościami oraz uporczywością picia, mimo szkód i negatywnych konsekwencji. Towarzyszy temu subiektywne uczucie chęci lub pragnienia sięgnięcia po alkohol. Mogą również występować fizjologiczne cechy uzależnienia, w tym tolerancja na działanie alkoholu, objawy odstawienia po zaprzestaniu lub zmniejszeniu spożycia alkoholu, lub wielokrotne używanie alkoholu, lub substancji farmakologicznie podobnych w celu zapobiegania objawom odstawienia, lub łagodzenia ich. Cechy uzależnienia ujawniają się zwykle przez okres co najmniej 12 miesięcy, ale rozpoznanie można postawić, jeśli picie alkoholu trwa nieprzerwanie (codziennie lub prawie codziennie) przez co najmniej 3 miesiące.

Jeśli pojawia się uzależnienie, najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście leczenie alkoholizmu w Szczecinie lub innym najbliższym mieście. Niestety nie zawsze przynosi to oczekiwane efekty, a wtedy pojawiają się myśli na temat rozwodu z osobą uzależnioną.

Dlaczego zaczynamy od definicji, skoro ciebie interesuje rozwód? Dlatego, że trzeba wiedzieć, co można uznać za alkoholizm. W sądzie operuje się dowodami, zeznaniami świadków i faktami, a nie emocjami. Jeśli przeszkadza ci picie męża lub żony, ale nie jest ono regularne i nie spełnia warunków, aby lekarz mógł rozpoznać uzależnienie, może być trudno uzyskać rozwód z orzeczeniem o winie małżonka. Kwestia mąż alkoholik a rozwód wymaga przygotowania, ponieważ sąd potrzebuje konkretnych przesłanek, żeby wydać wyrok, na jakim ci zależy.

Czy alkoholizm wystarczy do orzeczenia o winie współmałżonka?

Problem alkoholizmu dość często pojawia się w polskich sądach okręgowych. Sądy biorą pod uwagę, że nadużywanie alkoholu może prowadzić do zniewag słownych, naruszeń nietykalności współmałżonka oraz nieuzasadnionych oskarżeń pod jego adresem, na przykład urojonych zdrad małżeńskich czy psychicznego znęcania się. Dodatkową okolicznością obciążającą staje się niechęć alkoholika do leczenia i zerwania z nałogiem, mimo pomocy rodziny. W połączeniu z zaniedbaniem obowiązków małżeńskich, może to być podstawa to orzeczenia wyłącznej winy uzależnionego małżonka.

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, każdy z małżonków jest zobowiązany do przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Alkoholizm prowadzi często do trwonienia pieniędzy na alkohol oraz zaniedbywania obowiązków wobec dzieci, co wpływa na rozpad więzi emocjonalnej, fizycznej i gospodarczej w małżeństwie.

Choroba alkoholowa może być przyczyną przypisania winy jednej ze stron w rozkładzie pożycia małżeńskiego, jednak sąd musi zbadać, czy zachowanie alkoholika doprowadziło do takiego stanu rzeczy. Aby orzec winę uzależnionego od alkoholu małżonka, druga strona musi udowodnić, że to jego zachowanie zniszczyło związek oraz że był on w stanie świadomie kontrolować swoje działania, co może być utrudnione w przypadku spożywania alkoholu. Problemem mogą być np. problemy psychiczne, pojawiające się w wyniku alkoholizmu, ponieważ można podważać tutaj poczytalność osoby uzależnionej. Warto wybrać doświadczonego adwokata, który wie, jak pomóc rodzinie alkoholika w zebraniu odpowiednich dowodów i dokumentów.

Jak udowodnić alkoholizm małżonka?

Celem postępowania dowodowego w procesie rozwodowym jest wykazanie, że doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego wskutek niedopełniania przez jedną ze stron obowiązków małżeńskich. Niestety same zeznania małżonków to słowo przeciwko słowu. Trzeba więc zebrać dowody, takie jak:

• Zeznania świadków: którzy byli świadkami sytuacji wskazujących na nadużywanie alkoholu przez współmałżonka oraz mogą zrelacjonować jego naganny sposób zachowania. Warto jednak pamiętać, że najbliższa rodzina (dzieci, rodzeństwo) mają prawo odmówić zeznań. 
• Dokumentacja fotograficzna, nagrania audio lub filmy: jeśli rejestrują zachowanie osoby uzależnionej oraz jej nadużywanie alkoholu.
• Dokumentacja medyczna: np. potwierdzająca pobyt współmałżonka na leczeniu odwykowym, odtruwaniu lub interwencję zespołu ratownictwa medycznego.
• Dokumentacja o interwencjach policji lub innych służb porządkowych: właśnie dlatego w przypadku awantur i agresji warto wzywać policję – później posłuży to jako dowód w sprawie.
• Dowody na przemoc: jeśli uzależniony małżonek dopuszcza się przemocy fizycznej, konieczne jest wykonanie tzw. obdukcji. Będzie to dowód, że naruszone zostały obowiązki małżeńskie i małżonek zagraża bezpieczeństwu drugiej strony.

Nie jest łatwo walczyć z kimś, z kim przez lata było się w związku. Niestety, jeśli chcesz udowodnić swoje racje, konieczne jest zbieranie twardych dowodów. 

Orzeczenie o winie a majątek, alimenty, opieka nad dziećmi

Jeśli jedno z małżonków rażąco narusza obowiązki małżeńskie poprzez nadużywanie alkoholu, istnieje możliwość żądania przez drugą stronę jego eksmisji. Takie działanie jest uzasadnione w sytuacji, gdy zachowanie alkoholika stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia współmałżonka lub dzieci. W przypadku nadużycia alkoholu przez współmałżonka, można również zastosować przepisy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Osoba dotknięta przemocą ma prawo żądać, aby sąd zobowiązał alkoholika do opuszczenia mieszkania lub zakazał mu zbliżania się do niego.

Warto jednak pamiętać, że orzeczenie o wyłącznej winie jednego z małżonków w procesie rozwodowym nie ma wpływu na procedurę podziału majątku ani na zasady alimentacji dzieci. Sąd decyduje o tych kwestiach niezależnie od orzeczonej winy. Jeśli w grę wchodzi uzależnienie, naturalnie musi to zostać uwzględnione podczas ustalania podziału opieki nad dziećmi.

W przypadku orzeczenia wyłącznej winy jednego z małżonków, druga strona może żądać świadczeń alimentacyjnych na swoją rzecz. Sąd może orzec, że winny małżonek musi przyczyniać się do zaspokajania potrzeb niewinnego małżonka, nawet jeśli ten nie znajduje się w stanie niedostatku. Ten obowiązek może mieć charakter dożywotni, a jego wygaśnięcie następuje tylko w przypadku ponownego zawarcia małżeństwa przez osobę, która otrzymuje alimenty. 

Niestety nawet uzyskanie orzeczenia o winie nie gwarantuje, że otrzymasz większość majątku czy przyznane alimenty, szczególnie że osoba uzależniona zazwyczaj jest w trudnej sytuacji finansowej. Zawsze warto więc przemyśleć, czy satysfakcja wynikająca z rozwodu z orzekaniem o winie jest warta dłuższego procesu, kosztów oraz stresu związanego ze zbieraniem dowodów i omawianiem prywatnych spraw na sali sądowej. W tej kwestii warto poradzić się doświadczonego adwokata.